Friday, August 4, 2017

Махтумкули и его время также Стихи написаны в тюрьме пункте

Стихи написаны в тюрьме пункте
Dr. H. OWNUK: Akademik Myrat Annanepesowyň «Magtymguly we onuň zamanasy hem Bendilikde ýazylan şygyrlar” kitabyny ýaňy ýakynda köne şrift (klassik arap-pars elipbiýi) - sine geçirdik. Bu kitabyň birinji bölümi "Magtymguly Pyragynyň döwri" we ikinji bölümi bolsa "Bendilikde ýazylan şygyrlar" ady bilen tamamladyk. Bu kitabyň ikinji bölümi "Kyýat han bilen onuň ogly Ýagşymämet hakynda bolup geçýär.
Olar Türkmenistanyň günorta-günbar çäklerinde (Kümüşdepe, Esenguly we Çelekende) ýaşapdyrlar. Olar Türkmenleri, Eýran we Hywa hökümdarlaryndan goramak üçin Orsýet patyşalygyndan kömek sorap olaryň tabynlygyna geçmekligi talap edipdirler. Russýa Türkmenlere üns bersede, Ýomut Türkmenleriň hany Kyýat han we onuň ogly Ýagşymämedi Eýran şasy Mämetşa Gajaryň orslara para berip olary tutdyrmagy, bu topar türkmenleriň Eýran bilen baglylykda ilkinji syýasy hereketleri dir. Olar ömrüni Orsýedin türmelerinde geçirýärler. Kyýat han Teblisin türmesinde göreji kör bolup dünýäden ötýär, Ýagşymämet bolsa ilki Waronž soň bolsa Sankt-Piterburgda köp wagtlap zyndanda oturup, ol hem şol ýerlerde dünýäden gidýär.
Ýagşymämet türmä düşenden soň onuň iki oglyny hem orslar grow (zamon /ýesir/) edip Orsýede äkitýärler. Olary ýorite harby disantyň mekdebinde okuwa göýberýärler. Bu iki oglanjyklryň biri Orsýedin sowugyna çydamany nahoşlap dünýäden gitýär. Ondan soň Ýagşymämet hem türmede dünýäden gitýär.
Emma beýlejki bir sany galan oglanjyk Orsýedin ýokary harby mekdebini tamamlap Krasnowodskiýa (häzirki Şagadam) gulluga gelýär. Şol wagtdan beýläk olar #Han Ýomutski - #Etrek – Gürgen türkmenleriniň 1924 – inji ýyldaky jümmüşine #Gaýgysyz_Atabaýew dagylaryň buýrugy boýunça harby kömek berýär. Ýagşymämet sowatly we akylly parasatly adam, bolupdyr. Ondan köp sanly goşgular galýar. Ol goşgulary professor Myrat Annanepesow “Bendilikde ýazylan şygyrlar” ady bilen neşir etdi. Şu işi Türkmensähra elipbiýisine-de geçirip neşir etmäge synanşýarys. Şu ýrden PDF fileyny alyp bilersiniz! ....
******
مختومقلی و اونونگ زاماناسی هم بندی لیکده یازپلان شئغئرلار
قیات خان (XIX عاصئر) #قیات_خان
د. خ. اونق: ... قیات خان XVIII عاصئردا #کومیش_دپه ده یوموت لارئنگ کور طایپاسئندا دۆنیا اینیأر. اول شول دؤورینگ دمیرچی اوستا اچری - ماشغالاسئندان بولانی اۆچین ایشجنگ و ‌ازبر آدم بولوپ دئر. قاجارلارئنگ مأمدشاه دؤوری اولار. قاجارلارئنگ مأمدشاه دؤوری اولار #ترکمن لره چؤکدیر سالغئت سالئپ #جاپاربای تورکمنلری کؤپ باسقی آستئندا قویوپ دئرلار.
قیات خان - Kyýat han

تۆرکمن لری کؤپ باسقی آستئندا قویوپ دئرلار. قاجارلارئنگ ظلومئنا چئدامادئق قیات خان اهلی شای – اسباب لاری، دنگیز انجام لاری و دمیرچیلیک اوستا آبزال لارئنی آلئپ کۆمیش دپه دن ایلکی #حسنقلی- #اسنقلی- سونگ بولسا چلکنه گؤچیار. ...
سونگ بولسا چلکنه گؤچیأر. ... قیات خان خازار دنگزی نینگ کناریاقا تۆرکمن لری نینگ خاص غورپلی و اولی تأجرینه اؤوریلیپ دیر. اول ایلکینجی گزک تۆرکمن لرینگ وکیلی حؤکمۆنده مشهور#گلستان و #تورکمنچای یورت آرا (قاجارلار بیلن #روسیه دؤولت لری نینگ آراسئنداقی ۱۸۱۳ - نجی یئلدا بولوپ گچن یاراشئق) گپلشیک لره غاتناشیار. شول مشهور گپلشیک لر تفلیس ده و قاراباغ دا گچیریلیپ مشهور شرطنامالارا قول چکیلیأر.... سونگ لاردا روسییادان گلن کالنین – ینگ یولباشچی لئغئنداقی اکسپدیسیانی قیات خان غارشی آلیار. و اورسیئت دولتی، تۆرکمن لری اؤز تابعین لئغئنا آلماغئنا یۆزلنیأرلر. شو اثرینگ پی دی اف فایلینی شو یردن آلئپ، گؤریپ بیلرسینگیز!...
.... حأضیر الیمده قیات خان و اونونگ اوغلی #یاغشی_مامد - ینگ باشدان گچیرن حادیثالاری باراداقی کیتابی ترجیمه ادیپ تامام لادیم.
اوندا قیات خانی و اونونگ اوغلی یاغشی مامدی ایران شاه سی محمدشاه قاجار اورسلارا پارا بریپ اولاری توتدئرئپ، اول گؤرگیلی لر عمرینی زنداندا گچیریپ قیات خان تفلیسینگ تۆرمه سینده گؤرجی کؤر بولوپ اؤلیپ غالیار. یاغشی مأمد بولسا ایلکی وارونژ سونگ سانکت پترزبورگ تۆرمه سینده ساقلانئپ اول هم شول یرلرده دۆنیأدن گیدیأر. سونگ لاردا یاغشی مأمدینگ بیر اوغلی روس حاربی مکتبینده اوقاپ اولی درجه لره یتیأر. شوندا اول اؤز دوغدئق دپه سی شاه قاداما (کراسنوودسکی) قوللوغا گلیأر. شول واقتدان بیلأک اولار #خان_یومودسکی ماشغالالاری نئنگ دویبینی توتیارلار. شولاردان #لاله_خان_یومودسکی - #اترک_گورگن تورکمنلری نینگ ۱۹۲۴ - نجی یئلداقی جوممیشینه #غایغیسیز_آنابایف داغئلارئنگ بویروغی بویونچا حاربی کؤمک بریار یاغشی مأمد سوادلی و عاقئلی فرهیخته آدام بولوپ دیر. اوندان کؤپ سانلی قوشغولار غالیار. اول قوشغولاری پروفسور مراد آنانفسف "بندیلیگده یازئلان شئغئرلار" آدی بیلن نشیر اتدی. نصیپ بولسا باسئم ایران دا – دا نشیر اتمٔأگه گیریشدیک. ....
آنانفس اف مراد
A73 مختومقلی و اونونگ زاماناسی: ادبی تاریخی درنگو/ - A.: توٚرکمنستان، 1989 – 168 ص.ص. ISBN – 8320 – 0027 – 7 ----------------------------
کیتاپدا مختومقلی نئنگ یاشاپ گچن زاماناسی ادبی – تاریخی تایدان درنگلیأر. اورتا آسیانئنگ، زا-قافقازیانئنگ، ایرانئنگ آوغانستانئنگ XVIII عاصئرداقی سیاسی یاغدایی بیان ادیلیأر. توٚرکمن طایپالاری نئنگ غونگشی فئودال دؤولتلر بیلن آؤز-آرا غاتناشئغی گؤرکزیلیأر. آوتور مختومقلی نئنگ دوغلان، آرادان چئقان سنه لری حاقئندا – دا غئزئقلی پیکیرلری اورتا آتیار. کیتابئنگ ایکینجی بؤلوٚمینده بولسا،XIX عاصئرئنگ پروگراسیو آداملاری قیات خانئنگ، اونونگ اوغلی یاغشی محمدینگ توٚرکمن لری روسیانئنگ سوستاوئنا بیریکدیرمک بارادا ادن طاغالالاری، گؤرن گؤرگوٚلری بیان ادیلیأر. ...
چپ دن ساغا 1. آکادمیک د. مراد آنانفس اف، 2. د. خانگلدی اونق – عاشق آباد کنفرانسیاسی – 2000ی.

No comments: